Na de zomer van 2022 besluit ik tot een mini sabbatical. Ik vertrek de tweede week van oktober. Het worden zeven wonderlijke weken. Ik loop de Camino Primitivo van Oviedo naar Santiago de Compostela in Noord-Spanje, ben even in Nederland, en vertrek weer naar een mooi plekje aan de Costa Blanca. Daar geniet ik van de rust, van de zon, bedwing bergen, ben in stilte op mezelf en trek er op uit.

Op de Camino loop ik elke dag 25 tot 30 km. Dat is alles wat hoeft. Er zijn dagen met zon en een strakblauwe lucht, aangenaam van temperatuur. Er zijn dagen met heftige wind. Het zoemende geluid van windmolens begeleidt me op mijn weg. Soms stroomt de regen. Eskimo’s hebben verschillende woorden voor sneeuw. Ik verbaas me over de heftigheid van de regen en bedenk verschillende uitdrukkingen: slagregen, plensbui, doorweekt en zeiknat. Ik ploeg door de modder omlaag, terwijl het water naar beneden stroomt. Ik loop steil omhoog, zware etappes die om uithoudingsvermogen vragen, er komt geen einde aan. Fit in de ochtend, moe aan het eind van de dag. Het maakt allemaal niet uit. Ik geniet.

Ik ontmoet boeiende mensen, voer lange gesprekken, en passeer soms mensen waarbij het korte, bijna woordeloze contact diep raakt. Ik loop dagen alleen en alles komt voorbij. Ik lach, ben intens gelukkig, huil, zing, ben stil, tot in het diepst van mijn kern verbonden, raak mezelf ook weer kwijt. Ik ben bezig met het verleden, met wat daarin onaf is en vergeef mijzelf en de ander. Laat restjes onzekerheid, afwijzing, afzien, schuld en rouw achter me, bewust en onbewust, het gebeurt. Ik ben bezig met de toekomst, met wat ik daarin verlang. Stel me bij wijze van gedachte-experiment voor hoe het zou zijn altijd zo te leven, reizen met een rugzak als gezelschap, alles achterlatend. Besluit dat het niet mijn manier van leven is en ik kies voor verbinding en liefde, overgave, innerlijke groei en vrijheid als thema’s voor de toekomst, de vorm waarin dit zich openbaart overlatend aan het leven zelf. Ik besluit ook pelgrim te worden voor het leven.

De bemoediging onderweg is hartverwarmend. Een kort Buen Camino van medepelgrims en andere mensen, jong en meestal oud, in de kleine dorpjes en gehuchtjes waar ik doorheen loop. Inspirerende teksten bij wegwijzers, eeuwenoude verstilde kapelletjes, een korte ontmoeting op een moment dat het even zwaar is, om even later weer blijmoedig door te kunnen lopen. Een knipoog van de zon na uren zware regen, schitterend uitzicht, koeien die altijd vriendelijk toekijken, een plotselinge bloemenzee, uitbarsting van variatie en schoonheid. Lieve berichten van het thuisfront, vroeg in de ochtend of ’s avonds laat, hier en daar een telefoontje. En altijd het licht, dat meereist op mijn pad. De zonsopkomst, de zonsondergang, het spel van wolken en zon, vele regenbogen, zacht sprookjesachtig licht, schakeringen van kleur, heldere zon en meer. Bij aankomst in Santiago de Compostela ben ik stil, een soort van sprakeloos. Het zit erop.

Alles verandert voortdurend. Soms schijnt de zon, soms regent het. Er zijn hoogtepunten en dieptepunten; pieken en dalen. Er verschijnen mensen op je pad die ook weer gaan. Er is vreugde, genieten en liefde en er is verdriet, wanhoop en eenzaamheid. De natuur geeft het in alles aan, er is een allesdoordringende kracht die groei voedt, en er is verval, afscheid en sterven. Dat is het leven. Gedachten en gevoelens, overtuigingen, verleden en toekomst, bezit en het verlies daarvan, geliefde dierbaren, angst en moed, liefde en het gemis aan liefde, vreugde en verdriet, toewijding en verzet, boosheid en overgave, het komt en het gaat, als golven van de zee. Vastpakken heeft geen zin.

Er is ook iets dat onveranderlijk is. Als ik aanwezig ben, hier en nu, stroomt de energie, is er sprankeling, levendigheid, lichtheid, bestaan tijd en afstand niet, geeft het leven precies wat er nodig is. In het mee stromen, zien, horen, voelen, ervaren, is er een innerlijke bron die de weg wijst, subtiel, zonder oordeel, stil, liefdevol en zachtmoedig. In het gewone leven van alledag is het lawaai van het denken, het soms overweldigende voelen van emoties, het bezig zijn met de waan van de dag vaak zo dominant, dat die kern me toch steeds weer ontgaat.

Dit is voor mij de betekenis van pelgrimeren: toewijding aan het leven, aan de energie die alles doordringt, aan het bewustzijn, aan wat mij ontstijgt én deel is van wat ik in essentie ben. Daarvoor beschikbaar zijn, de tekens waarnemen, de inspiratie volgen en uitdrukken op mijn unieke manier. Er zijn er die het Goddelijke aanwezigheid noemen, ik verkies woorden als levensenergie, licht en liefde. Pelgrim voor het leven: Buen Camino!